O QUE MONTEVIDÉU NOS DÉU…

José Mª Monterroso Devesa Lembrete da Irmandade Galeguista do Uruguai      Imaxe cedida polo autor   I. INTRODUÇOM  Partamos da base de que já é um tópico a inumerável aportaçom da Galiza emigrada à Galiza continental europea. E algo que, comumente, nom é valorado: o aporte de muitos galegos da diáspora aos próprios connacionais nessa…

Ler máis

O MEU LUÍS SEOANE

José-Mª Monterroso Devesa Invitaçom para a inauguraçom da Sala Luís Seoane.   Documento cedido polo autor Vam alá dous messes desque morréu o debuxante Hermenegildo Sábat (a) Menchi (1933-2018). Entom lembrei a sua visita na Corunha a Luís Seoane (1975) e o retrato que, naquela ocasiom, lhe fixera a Isaac Díaz Pardo, que o nosso amigo reproduziu na contracapa do seu…

Ler máis

ALGUNS DOS QUE FICAROM NAS AMÉRICAS… (IV)

José-Mª Monterroso Devesa ARGENTINA, MÉXICO 9.Alonso Ríos, Emilio Pita, Luis Soto, Carlos Velo 9.1.1980. Morre, pola sua vontade e com 93 anos, em Lomas de Zamora (Buenos Aires) Antón Alonso Ríos, natural de Campo Rapado-Cortegada-Silheda. (Um ano antes, o 25-10-1979, tivéramos o privilégio de entrevistá-lo e fotografá-lo: El Ideal Gallego, 17-02-80: e esse ano 80 redigimos a sua nota necrológica: La…

Ler máis

ALGUNS DOS QUE FICAROM NAS AMÉRICAS… (II)

José-Mª Monterroso Devesa Basilio Álvarez pronunciando un discurso. Vida Gallega, 20/12/1926 PARAGUAI, BRASIL, USA 4.Abente, Brocos, Iglesias Pantín 4.1.1935. Nesta data morre, com 89 anos, em Asunción del Paraguay, Victorino Abente y Lago, mugiám e curmáu de Eduardo Pondal (“Estou na terra de Ponteceso/ frondoso berce do meu curmán”, escreveria em 1907), quem deixara Galiza…

Ler máis

OS IRMÁUS NA CULTURA GALEGA

José-Mª Monterroso Devesa INTRODUÇOM  O escrevermos para o Areal da Asociaión Cultural Irmáns Suárez Picallo déu-nos pé a esculcar em dicionários e histórias várias para comprovar, mais umha volta perplexos, a quantidade de parelhas fraternais que, seja polo ambiente familiar, for por excepçom, pola mera coincidência, enriquecerom e enriquecem a nossa cultura, muitas delas passando…

Ler máis

NOMES FORÁNEOS NA LITERATURA GALEGA [DE MURGUIA A GUERRA DA CAL] (II)

José-Mª Monterroso Devesa IV. CABANILLAS, RISCO, CUEVILLAS  IV.1. Ramón CABANILLAS Enríquez (1876 -1959). Topónimo de Castela, tamém em Navarra talvez diminutivo dum Cabanas -com esse aspecto galego-português- ou dum castelhano Cabañas -com transformaçom fonética “ñ/n”11- é o apelido paterno do nosso vate supremo da primeira metade do XX. Seu avô Cabanillas de Estremadura vinhera dar…

Ler máis

OS APELIDOS DE SADA ‐ IV

José-Mª Monterroso Devesa 1.d. APELIDOS TOPONÍMICOS PUROS A seguido, pois, vam os apelidos que, baseadosde feito nos repertorios toponímicos ao uso(censos e enciclopédias, v.g. a Gran Enciclopedia Gallega), poderám ali ser consultados polos leitorespara terem umha mais cumprida informaçom,cousa de nom alongar estas linhas em demasia.Muitíssimos destes topónimos nom tenhemhoje em dia explicaçom etimológica definitiva,tal…

Ler máis

OS APELIDOS DE SADA ‐ III. APELIDOS TOPONÍMICOS.

José-Mª Monterroso Devesa 0. ADDENDA PRÉVIA Aparecerom-nos mais uns poucos apelidos de Sada da ordem patronímica que vam agora (lembremos que a nossa base de dados procede do listado telefónico de 1999): MESÍAS, que vem sendo deturpaçom de Macías, arcaico de Matías. PAILOS, outro arcaísmo como Paulos, hoje Paulo. PAÍNO, que seria castelhanizaçom de Paíño (dim. de Paio). E MELÉNDREZ, castelhanizaçom do catalám MELENDRES,…

Ler máis

OS APELIDOS DE SADA – II

José-Mª Monterroso Devesa MEA CULPA Nada mais ver publicada a primeira parte deste traballo, caimos na conta de que, entre os apelidos patronímicos de Sada nom incluíramos SUÁREZ, grande pecado se pensarmos que esta revista é o vozeiro da A. C. Irmáns Suárez Picallo (¡). Começamos, pois, esclarecendo que SUÁREZ (galego-português SOARES, procedente do nome Soeiro) provém de Suero, nomepretendidamente euskera.

Ler máis

OS APELIDOS DE SADA – I

José-Mª Monterroso Devesa ANTESSALA O galego, como o português, ou, para sernos fieis à preceptiva filológica, o galegoportuguês tem, como todo outro idioma, um repertório de nomes de família, vulgo apelidos, digno de estudar per se, mas tamém por se ter espalhado mundo adiante… muitas vezes sem os seus próprios portadores serem conscientes da origem…

Ler máis

POLA PENÍNSULA DE ENTRE-RIAS. ROTEIRO DAS MARINHAS LITERARIAS

José-Mª Monterroso Devesa Para Mercedes e Tino R. Caamaño. INTRODUÇOM Trata-se este de um itinerário, de Leste a Oeste –concebido hai décadas e nunca plasmado – , só se limitando a essa zona das Marinhas corunhesas que compreende os modernos municípios de Bergondo, Sada e Oleiros, na península conformada polas rias de Betanços e Corunha, precisamente entre estes termos municipais e tomando…

Ler máis

EMIGRANTES SADENSES AO RIO DA PRATA-NORTE NO SÉCULO XVIII

José-Mª Monterroso Devesa Para Jesús Castro Vidal, sadense ex emigrante em Montevidéu. PREÁMBULO Quando Ramón Suárez Picallo (1912) emigra  a  Buenos  Aires  ou  quando,  anos  depois (1929)  tamém  ali  o  fai  Ricardo  Flores  Pérez, ou, quando, anos antes (1883), o fixera Lugrís Freire  a  La  Habana,  nom  estavam  mais  que pondo  três  outras  migalhas  na …

Ler máis

REQUIEM, SERÓDIO E BREVE DE MAIS, POR EDICIÓS DO CASTRO

José Mª. Monterroso Devesa Mais de 200 títulos da colecçom DOCUMENTOS PARA A HISTORIA CONTEMPORÁNEA DE GALICIA tem tirado do prelo Ediciós do Castro, recentemente desaparecida de morte matada. Nestes ingratos tempos de involuçom democrática no nosso país e mais no Estado espanhol e na Europa toda, constitúe um capítulo singular o eclipse dumha editorial que, se por algo vai ser…

Ler máis