Xose Anxo Seoane Cao.
Foi un serán morno de finais de marzo cando decidimos cortar o limoeiro da horta. Cando a avoa o plantara moitos anos atrás non contaba con que medraría tanto e agora as súas pólas ameazaban o soportal da casa e estaban a estragar a varanda da terraza. Podalo xa non serviría de nada.
—Xa avisará Xosé ao xardineiro-díxolle Cris ao seu irmán Bernardo.
Así foi como comezou esta historia. Eu recibín o encargo de me poñer en contacto con Xesús, o xardineiro de Souto que nos recomendara Marga e que uns meses antes nos podara as maceiras nun último intento de revivilas.
—Xesús, son Xosé, o do Cobo, lémbrase de min? Podounos as maceiras no inverno. Temos a casa a carón da de Marga, a nosa prima, decátase?
—Ah, si, xa sei!-dixo Xesús coa súa delicada e persoalísima voz.
—Precisabamos que nos cortara o limoeiro grande, sabe; o que está a carón da terraza. É que nos está rompendo os balaústres da terraza.
—Pero, queren podalo, ou cortalo de todo?-preguntouno con incerteza, supoño que para asegurarse de algo que ao mellor el como xardineiro non gustaba de facer.
—Si, cortalo de todo-asegureille eu con determinación.
—Pénseo ben, despois non lle hai remedio.-volveu a insistir.
—Xa está máis que pensado, Xesús, córteo.
E a pesar das súas reticencias quedamos en vernos o xoves ás cinco da tarde na nosa casa do Cobo.
Chegado o día, marchei despois de xantar para Miño. Eran as catro e media e púxenme a facer uns choios que tiña pendentes na casa. Pasoume o tempo rapidamente. A iso das sete e media chamoume Cris:
—Que tal, cortaron xa o limoeiro?
—Que va! O xardineiro non apareceu por aquí.
—Que raro, pasaríalle algo? Por que non o chamas?
Fíxenlle caso á miña muller e chameino:
¡Ring, ring, ring…!
—Si, diga?
—Xesús, son Xosé, o do Cobo. Non quedamos ás cinco para cortar o limoeiro?
—Pero…, onde está agora?-preguntoume sorprendido.
—Onde vou estar, estou na casa, no Cobo. Levo aquí dende as catro e media!-contesteille nun ton mestura de anoxo e preocupación.
—Pero… Vostede non é o que ten a casa xunto á de Parrado?-agora a súa voz estaba máis crebada.
—Pero que Parrado! Eu son Xosé, o do Cobo. Non se lembra? Podounos as maceiras no inverno, non sabe.
—Pero entón non está en Loios, aquí ao lado da casa de Parrado?
Durante uns segundos houbo un dramático silencio. Os dous comezabamos a nos decatar de que algo malo tiña acontecido.
Xesús esgazou co seu laio ese momento:
—Ai, Dios mío, o que fixen! Ai, Dios mío, en que lío me metín!
Se non estaba chorando, pouco lle faltaba. Semellaba derrotado pola situación. Pero que drama tan terríbel lle ocorrería a este pobre xardineiro. E non puiden máis que preguntarlle, temendo a súa resposta:
—Que foi o que fixo, Xesús? Non será para tanto, home!
—Ai, Dios mío… Corteille o limoeiro a José!
E non deixaba de repetir insistentemente os seus lamentos:
—Ai, Dios mío, o que fixen! Ai, Dios mío, en que lío me metín!
—Pero como que lle cortou o limoeiro a José. Será a outro José?
—Claro, corteillo a José, pero ao de Loios.
—Pero como puido facer iso! Non estaba el na finca?-razoeille.
—Non, pero como pasaban das cinco e tiña a ferramenta…, pois ras, xa o cortei a rentes do chan.
—Ai, Dios mío, pero que fixen, nunca tal cousa me pasou!
Cumpríranse os peores presaxios. Alguén en Loios quedara sen limoeiro. E nós, no Cobo, co limoeiro sen cortar.
Pasado un momento no que non souben máis que escoitalo, quixen amañar o problema co noso limoeiro e quedei con el para o día seguinte. No transcorrer deste novo acordo, Xesús, vencido, queixoso, soltaba un aglaio de cando en vez:
—Ai Dios mío, pero en que lío me metín!
Definitivamente quedamos para o día seguinte á mesma hora.
Nese momento chegou Patricia, a miña cuñada, e conteille o asunto. Malia os inevitábeis risos, sentiamos pena polo infortunio e o mal momento que seguro estaba a pasar o bo do xardineiro.
De contado chamei a Cris para contarlle todo o sucedido. Repetíronse os risos e tamén a lamentación do mal trago que tiña que estar pasando este home. Fiando e fiando decatámonos de que o tal José, o de Loios, o que ten a finca a carón da casa de Parrado, debía ser Pepiño, que tamén é curmán noso e a quen tamén Marga lle recomendara o xardineiro.
—Coño, cortoulle o limoeiro a Pepiño. Un limoeiro de vinte anos cando menos!
Cando cheguei á casa, na Coruña, nada máis entrar, Cris e mais eu mirámonos con complicidade e, sen articular palabra, puxemos cara de incredulidade movendo a cabeza e apertando os beizos.
—Ai, pobre, que mal o estará pasando! Sabes que me chamou por teléfono ao pouco de falar contigo. Díxome que aínda que quedara mañá para cortar o limoeiro, non poderá ir. Estaba moi desgustado e por un tempo non ía cortar nada máis. Dixo que xa te chamará máis adiante. Ademais mañá quere ir a recoller todo a Loios, que o deixou de calquera maneira. Pobre home, que desgusto ten!
—Pero como se puido confundir desa maneira. Eu ben lle dixen que era Xosé, o do Cobo. Que o limoeiro estaba a carón da terraza. Que nos podara as maceiras no inverno…
—Si, pero segundo me dixo a min, Pepiño tamén ten o limoeiro pegado á chabola e tamén lle acababa de podar as maceiras no inverno.
—Pois menos mal que non lle mandamos cortar tamén as maceiras porque Pepiño debe ter unha ducia delas!-retruquei.
Pasaron máis de seis meses e seguimos sen ter noticias de Xesús. Dende aquela, cando pasa por diante da nosa casa no Cobo, uns metros antes cruza a rúa, seguramente o fai inconscientemente para non se lembrar do feito, ou precisamente porque non é quen de o esquecer.
Nós xa non temos limoeiro. Fómolo cortando pouco a pouco entre o meu cuñado e mais eu.
A anécdota foise espallando entre os nosos familiares e amigos e durante un tempo a pregunta era inevitábel:
—Que lle pasou ao limoeiro, Pepiño?
Xesús plantoulle un novo limoeiro na finca remediando dalgún xeito o equívoco e o desgusto. O bonito do caso é que cando Pepiño viu a Xesús logo de pasar o mal trago, para tranquilizalo, díxolle:
—Non se preocupe, Xesús, que vinte anos pasan deseguida!
Sen sabelo, posibelmente sen querelo, acababa de meterlle a puntilla definitiva.
