Mercedes Leobalde
É domingo de outono, vermú e tapa de callos. Corre unha brisa agradable e unha parella nova sae co seu filliño de meses do popular e concorrido bar no que adoitan parar desde que se mudaron, un local futboleiro de barrio que leva décadas demandando unha boa actualización de pintura, mobiliario e mentalidades. El xesticula moito, como os italianos nas películas, e os brazos alterados acompáñanse de berros dirixidos á súa muller, que, incómoda e asustada, coloca a mantiña do bebé para lle tapar ben os peciños. O home apártaa para liberar o meniño do arnés de protección e cárgao debaixo do brazo esquerdo como quen colle un fardo mentres co dereito golpea o carriño de paseo contra a entrada do portal, como se este fose abrir de seu, sen necesidade dunha chave nin dun «ábrete sésamo» sequera.
No edificio de en fronte, desde a ventá do cuarto do fondo unha anciá observa a escena algo nerviosa, temendo que nunha arroutada ese home que refulxe ira acabe zapateando o meniño contra a cuadrícula sucia do chan. Por sorte os seus temores non se cumpren e a parella desaparece coas súas miserias no interior do portal escuro.
A anciá coñéceos de velos pasar da casa ao bar e do bar á casa, sempre co pequecho, desde algunha desas tres xanelas tristes ás que o maldito virus os restrinxiu a ela e o seu achacoso marido, como a tantos outros vellos, para recibiren durante uns minutos cada día o necesario alimento do sol. Non eran veciños dos de sempre, levaban vivindo alí cousa dun ano, pero parecían un matrimonio normal, unha familia obreira como outra calquera. Mais vese que non eran ben levados, que mágoa… E el déralle tanto medo cando colleu así o meniño, como un bruto…
Nin un minuto transcorrera desde que se meteran no portal e o home volve saír, enfadado aínda —ou iso parecía—, e bota a andar de costas a ela, ás alancadas, quizais para ver de acougar, pensa a veciña, ou simplemente para continuar bebendo nun bar distinto.
A muller non lle quita ollo mentres el se vai facendo máis pequeno con esa présa marcial de desfile lexionario. Aliviada, abandona a súa atalaia e vai acabar de preparar o xantar. Como recendía xa o caldiño de repolo! Agora faltaba fritir as meigas, e cunha pataquiña cocida habían xantar como dous pepes.
Co peixe xa fritido e as patacas ao lume, a muller regresa ao cuarto do fondo movida por certo desacougo difuso que lle roía a boca do estómago. A rúa está en calma, só un grupo de persoas conversa á entrada do bar mentres varias nenas duns cinco ou seis anos corrican darredor, ata que unha delas cae co seu vestidiño de domingo e choromica botando a man ao xeonllo. Bah, non parece nada grave, cousas de cativos, sorrí a anciá. Pero ao alzar a ollada detense nunha das ventás do edificio de en fronte, a unha altura por baixo do seu propio piso, pertencente a un salón onde o home de antes está mallando na muller, alí, coas cortinas de par en par como na película aquela de Hitchcock con James Stewart e Grace Kelly que tanto lle gusta, o vidro da xanela convertendo a vida da parella nun reality, nun espectáculo cruel do que non se escapa cun mando a distancia. Mentres a moza loita por protexer a cara e a cabeza cos brazos, el aproveita para bourar máis abaixo, descargándolle no peito e no estómago toda a frustración e a cólera que o rebentan por dentro, ceibando ira e desprezo por puños e boca. Contra ela, que dorme na súa cama, contra ela, que lle deu un fillo, contra ela, que o quixo desde o primeiro, que o quere aínda.
A anciá agárrase forte ao peitoril da ventá como querendo conter os golpes, ela que tan ben os coñecera na infancia de cando seu pai sacaba lixeiro o cinto, as máis das veces cando volvía de tomar unhas cuncas no bar da Campanilla. E o meniño? Onde deixarían o meniño? Seguro que está a chorar no berce, soíño, meu anxo… Debe de ser tanto o balbordo, tantos os berros, que unha veciña de dous andares máis arriba asoma medio corpo para fóra da fiestra esforzándose por espreitar o que está sucedendo, mais atópase en perpendicular co salón da parella e non dá albiscado nada, conque retorna á seguridade do seu pisiño. Porque, total, case mellor non saber, para que se vai meter ela en problemas? Cando o pai da anciá usaba o cinto contra elas e a súa nai, ninguén acudía. A anciá dá en cavilar que nada cambia neste mundo, moitos móbiles e moitas moderneces pero segue a haber brutáns deses e ninguén os para. Co peso dese desalento resignado arrastra as vellas zapatillas do feirón ata a sala de estar, onde o seu home, como adoito, toquea diante do televisor. Sacódelle un ombreiro e cóntalle, dun xeito algo caótico, o que acaba de presenciar, máis que nada porque necesita soltalo, dicir en alto o que ese condenado lle está facendo a ela, e acaba mencionando, con máis interrogantes que convicción, a chamada á policía. O vello, que por mor da xordeira perde moitas das palabras, capta con todo a idea xeral do relato e parece telo moi claro: «Ti non te metas, esa non é a túa guerra», sentencia, e engade aínda: «E ademais, que sabes ti o que ela lle fixo? Ou pensas que el se puxo tolo así, sen máis?».
A anciá cala. Mágoa que non estea a súa filla, ela había saber o que facer. Ela faría sen dúbida o que había que facer. Renuncia a regresar ao seu observatorio no cuarto do fondo, a saber se a violencia continúa aínda (de que valería?) e dispón o xantar para os dous. «O caldiño éche a raíz do corpo, eh, meu rei? Éche ben certo!» Despois tomarán un descafeinado clariño e verán unha telenovela turca á que ambos están enganchados, por máis que el o negue, e logo principiará xa a rolda habitual de concursos nas distintas canles. Moito lle gustan a ela os concursos, sobre todo ese de completar palabras e frases! E non se lle dá nada mal, eh! De feito, se estivese no plató participando, máis dunha vez tería levado o coche.
A malleira durou o que durou, un tempo indeterminado —puido ser algo máis ou algo menos que a telenovela turca—, pero máis que nada relativo, pois que resultou ser infinitamente máis prolongado para a vítima que para toda a súa pacífica veciñanza. Por máis que tanto nos pisos de arriba como nos de abaixo e nos do propio relanzo houbese outras persoas que, como a señora de en fronte, desexarían que alguén aparecese para axudar á veciña nova («si, muller!, esa rapaza fraca que ten un neno de teta»), para lle quitar de enriba o energúmeno do seu home e os seus puños aceirados, o caso é que ninguén de entre eses seres compasivos moveu un dedo nin descolgou o teléfono. «Deixa estar, non é cousa túa!», «Son problemas deles e punto», «Ti non te metas», escoitaron algúns, pensaron outros. Xa alguén se ocuparía de denunciar, seguro. E ademais, tamén era culpa dela, ou non? Porque como é posible que hoxe en día unha muller nova estea cun home así? Non entendo como non os abandonan! Elas tamén… É que ata parece que lles vai a marcha!
Ningún axente de ningún corpo de seguridade petou na porta para deter a crueldade.
Descoñécese neste momento en que estado se atopa ela, se hai costelas partidas, cantos negróns ten no corpo, se preferiría estar viva ou morta. Se o meniño presenciou ou non os golpes recibidos pola súa mamá, se chorou ata a afonía, se sufriu tamén el algún tipo de brusquidade ou maltrato, ignórase igualmente. Así como ninguén acudiu a auxilialos, tampouco ninguén se interesará por eles nos días vindeiros. Só se esperan murmurios apagados ao seu paso, miradas esquivas, algunhas cabezas baixas de covardía.
Ao porco maltratador o desafogo saíulle gratis. E poida que non fose a primeira vez, nin a segunda. E poida que no bar chegue a presumir de que a el, a el, a súa muller non lle retruca, e moito menos se lle revira, porque lle cruza a cara, fíxate o que che digo. E poida que outros clientes lle rían a ocorrencia desde a barra.
Non o invento, aconteceu hoxe.