María América Díaz
As Galerías Sargadelos eran unha das importantes propostas que partiron do Laboratorio de Formas, un proxecto nacido no ano 1963 en Bos Aires, clave para a cultura galega do século XX e que foi produto do reencontro de Isaac Diaz Pardo e Luís Seoane na Arxentina. Ambos os intelectuais, motivados pola situación de desmemoria que estaba a sufrir Galicia nese tempo, iniciaron este rescate, a todos os niveis, da cultura galega. Dicía Díaz Pardo do LF: «Máis que unha institución, o Laboratorio de Formas é todo un movemento para axudar a Galiza.»
Os proxectos do Laboratorio de Formas comprendían:
• Recuperación de Sargadelos
• Ediciós do Castro
• Museo de Arte Contemporánea Carlos Maside
• Seminario de Sargadelos
• Laboratorio de Industria e Comunicación
• Novo Seminario de Estudos Galegos
• Instituto Galego de Información e
• As Galerías Sargadelos.
As galerías de Sargadelos, propias ou con franquías, foron concibidas para poder vender os produtos das fábricas de cerámica do Castro e de Sargadelos sen depender de intermediarios, de distribuidores e comerciantes alleos, e controlar así todo o proceso das pezas, desde o seu deseño ata a súa comercialización.
Tamén para controlar a imaxe da marca Sargadelos e proxectar as ideas coas que foron concibidas as empresas, mediante a realización do deseño das galerías, do seu mobiliario, da súa organización espacial e do tipo de actividades culturais que se desenvolverían nelas.
Non estaban só pensadas como simples tendas, senón tamén como librerías e centros de divulgación da cultura galega que organizaban exposicións artísticas e da historia de Galicia, presentacións de libros, conferencias, recitais poético-musicais ou xuntanzas de colectivos culturais do país. De feito, durante moitos anos convertéronse en importantes centros dinamizadores de cultura nas cidades e vilas do país e en aglutinadoras das actividades culturais dos galegos en cidades como Madrid e Barcelona co obxetivo de poñer en valor o patrimonio galego.
A Galería Sargadelos de Barcelona abriuse no 1972 e estaba situada na Rúa Provença, entre Rambla de Catalunya e Passeig de Grácia. Inaugurouse cunha importante mostra titulada: O Libro Galego en Cataluña. Desde a súa apertura, converteuse nunha auténtica embaixada de Galicia en Cataluña, chegando a ter dous locais: un de librería galego-portuguesa e outro para venta de porcelana e salas de exposicións.
A propósito desta inauguración, este ano 2022, a Real Academia Galega compartía esta efémeride con motivo da celebración do Día do Libro:
Do 17 de maio ao 17 de xuño de 1972 tiña lugar en Barcelona a denominada I Mostra do Libro Galego en Cataluña, patrocinada pola Galería Sargadelos. Esta exposición fíxose posible grazas á colaboración de institucións como a Universidade de Santiago de Compostela, a Fundación Penzol, o Museo Carlos Maside e a Real Academia Galega. Ramón Piñeiro e Francisco Fernández del Riego, membros da Academia, coa colaboración de Valentín Arias López, encargáronse da organización do evento.
Durante a década dos setenta sucederíanse mostras de Pesqueira, Laxeiro, Carlos Maside, Andrés Colombo, Castelao, Raimundo Patiño, Jesús Núñez, Agustín Pérez Bellas e Xaquín Marín, entre outros. A partir do 78, houbo diversas exposicións do grupo Atlántida. A programación ditábase dende o grupo Sargadelos, fundamentalmente dirixida por Díaz Pardo, e producíase a partir dos anos 90 no Instituto Galego de Información.
A Galería de Madrid abriuse tres anos despois da de Barcelona, no 1975, cunha exposición e un ciclo de conferencias titulados Presencia de Galicia, que sería recollida no cuarto tomo dos Cuadernos Laboratorio de Formas e onde pronunciaron conferencias Ramón Piñeiro, Domingo García Sabell, Juan Rof Carballo e Rafael Dieste. A prensa faríase eco deste evento:
En Madrid se ha abierto una puerta a Galicia.
A máis importante mostra galega que endexemais chegou á capital.
No ano 1978, abríase a Galería de Santiago de Compostela, cunha exposición-homenaxe ao Seminario de Estudos Galegos. Posteriormente, as galerías espalláronse polas restantes cidades galegas (Lugo, Vigo, Pontevedra, Ourense) e por algunhas vilas do país, e mesmo chegaron a Sevilla, Milán e O Porto. Co movemento empresarial ocorrido no 2006 que aparta a Díaz Pardo do grupo Sargadelos, as galerías foron diminuíndo a súa programación cultural e moitas delas acabaron pechando. Así é o caso de Milán, Porto, Barcelona e Madrid. Na actualidade non se segue esta liña cultural nas galerías existentes.
