Isabel Risco
 |
Ouxetos Alleos no Ceo de Galicia (1984), grabado de Isaac Díaz Pardo Colección Afundación |
Por todo iso a cultura e a arte, ambas as dúas, xorden da esencia máis pura, da artesanía, do popular, do cotiá, do oficio, do traballo, de todas e de todos nós; por iso están en todo e en todas partes, na terra, e nomeadamente no agro, ao que sempre acompaña de apelido, e no mar porque ao pescar a arte faise salitrosa, en nós e fóra de nós, na natureza e no artificial, no perceptíbel e no imperceptíbel. Polo tanto, non só é necesaria é imprescindíbel, e malia que o adverbio perda a intensidade do seu significado semántico, faise aínda máis necesaria cando a crise, tráiaa quen a traia, sexa quen sexa a entelequia que pretende subxugarnos, o medo que moitas veces mesmo pode abocar en caos, mais que se se manipula coas ferramentas da artesanía e a cultura, no seu significado máis extenso, pode transformarse en creación plástica inzada de respecto e agarimo, ese temor que procura introducir a nomeada entelequia, a que a un tempo nos fai crer que hai cousas necesarias, indispensábeis, como a cultura, que son prescindíbeis, aproveita a circunstancias para esganala un pouco máis, aperta as porcas, tensa as cordas, para intentar afogala, e non esquezamos que con ela, aló imos nós.
Neste tempos, é perceptíbel, de xeito claro, patente e palpábel, para as persoas que dun xeito ou doutro procuramos, cando menos intentamos, desenvolver algún oficio artesán, que coa colaboración da xente conseguimos botalo adiante, xa que son sempre o outro combustíbel, o aceite que mantén o motor, a paisaxe na que te inspiras. Pois ben, os nosos e as nosa conxéneres, compatriotas, o pobo, de maneira elegante e silandeira mais potente e firme, reclaman o aloumiño da cultura con insistencia e constancia, e iso é o que nos mantén en pé. Nós nos seríamos nada sen vós, e sodes vós a nosa almadía, o que nos mantén a flote, e isto, xunto coa iniciativa dalgunhas persoas que teñen responsabilidades públicas e saben e entenden das necesidades humanas, porque así tamén as senten e non teñen ningunha intención espuria de quitárnolas nin de prescindir delas, e que tamén colaboran co mantemento e coidado, coa inxección e arranque do motor da res-pública cultural, a nosa, para ofrecela tamén alén terra e alén mar, fai que a nave non afunda e con ela toda a tripulación, a que está na ponte, a que está nas máquinas e a que vai de pasaxeira.
Porén, en tempos semellantes ficou claro, ao longo da historia, que o desconcerto, a incerteza, a recesión, o medo, en definitiva a crise, que, e non debemos esquecer que estes padecementos sociais e existenciais, referíndonos á mesma existencia, seguen latexando de xeito dilatado no tempo, en moitos lugares do planeta, nomeadamente Palestina, Siria, o Sahara…, en maior ou menor medida, en moitos países do continente africano, ou do Medio Oriente etc., mais que por desgraza, e debido ao maltrato que receben a nivel tamén internacional, non temos acceso ao seu desenvolvemento cultural, así que de coñecelo como é debido teriamos exemplos contemporáneos; estas circunstancias fixeron xurdir movementos artísticos e culturais rebeldes, irreverentes, desobedientes, insubmisos, subversivos, provocadores, anovadores, experimentais, máis ou menos efémeros, que xorden da mesma loita, que cuestionan o statu quo, buscan transcender os límites do estabelecido polo sistema, do aceptado, que levan a xuízo o que nos queren transmitir, o que nos contan, a quen nolo conta. Son movementos ‘sísmicos’ de forza 8 na escala de Richter, que crearon imaxes icónicas e inesquecíbei, e cuestionaron con elas o que pretendía converter en verdades absolutas, e protestaron con elas contra as inxustizas, o caos e a falta de oportunidades e de futuro que xeraron, e que, malia que algunhas xurdiran dunha intención efémera, aí seguen como referentes; desde o váter de Duchamp, ata o Good Save the Queen dos Sex Pistols; desde Manuel Antonio e o seu Máis alá ata a negación dunha pipa de Magritte; desde A Sorpresa do Trigo de Maruxa Mallo ata A Ópera dos Tres Reás de Bertolt Brecht; desde unhas mulleres mariscando de Luis Seoane ata unha oda de longa duración ao movemento sandinista de The Clash; desde o irreverentemente hilarante dos Monty Phyton ata as Cousas da Vida des Castelao; desde a distopía ultraviolenta dunha laranxa mecánica, que de libro tornou filme, ata os Ouxetos Alleos no Ceo de Galicia de Isaac Díaz Pardo; desde unha espera interminábel a un tal Godot ata unha tractorada, porque isto tamén é unha creación artística, e poderiamos entrar nun bucle felizmente interminábel.
Pase o que pase non deixemos que pare a máquina. Non parou, por moito que o intentaron en tempos pretéritos non tan afastados, e fose onde fose
Viva a cultura, que está composta da mesma materia que os soños, a imaxinación, as ilusións, as esperanzas, que asenta as súas raíces ben fondo na terra e que se deixa bater polo mar, da cal nos nutrimos todas e todos NÓS, xeración tras xeración.
