A Coruña, 1938. Representantes das
elites da cidade deciden agasallar ao Xefe do Estado co Pazo de Meirás. A Coruña, 2020. Un xulgado decide que o
Pazo de Meirás é propiedade do Estado. Entre
medias,un longo camiño de abusos, humillacións, irregularidades, represións, fastos, reformas, multitudes, reivindicacións, provocacións. Veciñas e veciños privados do seu medio de
vida. Meirás convertido en capital estival da España franquista. Un ditador que morre de vello sen soltar o
temón. Unha familia que herda, para o seu goce
particular, a residencia oficial de verán do Xefe do Estado, en virtude
dunha escritura de compravenda fraudulenta. Persoas e colectivos que se resisten
aque isto sexa así. Unha sentenza que lles dá a razón. O futuro.
A comezos de
setembro coñecíase esa decisión do Xulgado de Primeira Instancia nº
1 de A Coruña pola que a familia Franco deberá devolver o Pazo de Meirás. Malia
ser recorrible e, polo tanto, non termos chegado aínda á fin do camiño, si representa a culminación dun longo proceso. A xustiza, valéndose dunha ampla base documental e tendo en conta un
contexto histórico determinante para valorar os feitos, dá a razón, en primeira instancia, ás persoas que entendían que as vellas torres de Emilia
Pardo Bazán non podían ser
propiedade dos herdeiros do ditador.
Foron varias décadas de
reivindicación nas que se conseguiu ir sumando actores,
conciliar vontades, xerar consensos en base a unha realidade histórica que cada día era máis difícil de negar. Un traballo
colectivo participado por moitas persoas, organizacións e institucións, ao que dedicamos deste
dossier, como espazo para a revisión do acontecido e para a reflexión acerca do porvir. Para iso contamos con algunhas das voces
que resultaron determinantes neste proceso. Representantes políticos que, por vez primeira, trasladaron a reclamación de Meirás ao ámbito institucional; colectivos que axudaron a xerar
conciencia social e a avivar o debate; achegas do mundo académico, nos campos da historia e do dereito, chaves no
recente proceso xudicial…
Deixámosvos coas súas palabras e cun aire de
futuro. Cun vento que refresca estancias moitos anos sen ventilar.
CARLOS BABÍO URKIDI1 | MANUEL PÉREZ
LORENZO2
1Investigador
e activista | 2Historiador, co-redactor dos informes sobre
o Pazo de Meirás elaborados por encargo do Parlamento
galego e da Deputación da Coruña. Autores de Meirás. Un pazo, un caudillo, un espolio
