Iago Santalla
José Afonso, autor de Grândola, Vila Morena
Se puidese viaxar notempo e tivera que escoller unha data histórica, non dubidaría en situarme o 25 de abril de 1974 en Lisboa. Faríao sabendo como sei, que a Revolución dos Caraveis que trouxo a democracia ao país veciño tivo múltiples fallos e non poucas carencias no seu desenvolvemento posterior; pero, tamén sei que foi un día de esperanza e reencontros con aqueles presos que en Caxias e Peniche, así como na Ultramar, resistían ás torturas da PIDE. Unha das imaxes máis emotivas da Revolución dos Caraveis, prodúcese cando dous días despois os presos políticos son liberados e os seus carcereiros ocupan as súas celas. Pouco despois, nunha entrevista, Otelo Saraiva dicía que non todos os axentes da PIDE eran iguais e que habería que xulgar a cada quen polo seu delito.
Grândola foi a sinal que mobilizou aos soldados ás 00:20h cara á toma dos primeiros obxectivos. As consignas eran claras pero a ledicia que salta coa liberdade dun pobo oprimido desbórdase e as rúas atéiganse de xente. O tempo deu paso á política e acabou impoñéndose a reforma do Xeneral Spínola e, polo tanto, a democracia burguesa. Dixo José Afonso, xa enfermo, “resistín os golpes da ditadura mais non os da democracia burguesa”.
Con todo, Grândola segue no corazón do pobo e foi o pobo que decidiu rescatala nun dos peores momentos da historia de Portugal. Nos anos 2012 e 2013, Grândola, corenta anos despois de ser gravada e trinta e oito despois do 25 de abril, volve soar como un himno á liberdade que varre Europa. No noso pais chega a soar catro veces en Madrid en manifestacións que demandaban liberdade e o mantemento dos servizos públicos esenciais.
En Galicia (onde foi estreada) soa o 23 de febreiro en Ourense e o 26 de febreiro no Pazo do Hórreo. Grândola recorreu a península demandando unha democracia real na que cada persoa conte e na que o benestar sexa a primeira obriga dos nosos políticos.
Deuse en falar de Grândoladas e nalgún xornal bautizouse Grândola como a canción que persegue ao goberno portugués. Realmente, Grândola volveu para denunciar o que moitos levamos tempo dicindo: a democracia tense que traducir nun estado social que vele polo benestar das persoas.
Iso é o que defendía Zeca Afonso e o motivo polo que as Grândoladas volveron á primeira liña da actualidade.Hai que ter en conta que tamén é o motivo polo que moitas persoas agardamos un abril que traia o estado social que un día soñou Otelo Saraiva e que quedou esquecido ao poñerse en marcha a reforma do Xeneral Spínola.
As Grândoladas son unha mostra do que verdadeiramente pretende o neoliberalismo: unha democracia de voto en furna para elixir a quén decidirá por nós ao seu antollo. Este é o resumo da democracia burguesa que defraudou a José Afonso; mais as Grândoladas deixáronnos a esperanza e a consciencia de que, como dicía Uxío Novoneyra, “podemos ser outra cousa”.
Certos deso, celebramos corenta anos de Caraveis coa esperanza de que agromen noutra democracia que non deixe a ningún cidadán tirado pola rúa. Unha democracia humanista, que teña como primeiro obxectivo atopar “em cada rosto igualdade”. Por iso, cada Grândolada tórnase unha imaxe de porvir.
