Javier García Pena
Aínda hoxe, cincuenta e nove anos despois, ao acordar na miña terra uruguaia, me pregunto se todo foi un soño ou a casa galega e mariñeira da rúa Gral. Sanjurjo número 9 terá verdadeiramente acubillado os meus primeiros alentos de vida e as cálidas voces dos meus irmáns. Todo semella entre brétemas e delas saen rostros e voces, nomes e anécdotas, olores e sons, risos e prantos, ditas e coitas… Todo semellatan, tan, mais tan afastado no tempo! Tan lonxano!
Acaso non fun eu? Se cadra, nin sequera estiven alí…
Igual mo contaron. Quen sabe se non o lin e, fascinado polo fermoso dos seus personaxes, quixen facelo meu e o inventei?
Mais, daquela, non fun eu quen aspirou o mesto recendo do mouro chapapote, ao encascar as redes de fío que a miña familia mareante tecía?
na imaxe superior, en tempos do autor esta súa casa tiña o número 9 da rúa Gral. Sanjurjo (antes Estrella, agora Estrela). Nesta imaxe: Sada, 1952: Angelita Cadaveira (Angelita la Pintora) co autor destas liñas. Imaxinei as carantoñas de Angelita da Pintora, en canto acariñaba a miña infantil cabeciña de rizos dourados?
Non existiu ninguén que se chamase Manolo do Bombo, incondicional amigo de meu pai?
É produto da miña febrecente imaxinación o Callejón de Venus, onde moraban o meu amigo Pepiño da Rabela e máis seu irmán Mariano?
Nunca roubei, en complicidade co meu irmán Fernando, unha chalupa para imaxinar abordaxes piratas rumbo a Fontán?
Existiu tal Fontán? Existe Gandarío?
Sería certo que non había auga corrente nos lares e que as mozas adoitaban ir por ela á fonte da Praza de San Roque ou á Barrosa?
Alguén podería me crer que tales mozas levaban cestas de roupa a lavar no río?
Escoitade o cantar:
Marica, se vas ao río lavar
non zoupes na roupa que a vas rachar.
Absurdo.
Ben sei que non pode ser.
Iso pasaba hai quiñentos anos, no Baixo Medievo.
Totalmente absurdo: a auga sempre saíu da billa…
Xamais tiven un soño tan real e ao tempo tan absurdo.
Un ditador con voz de trasno, que non sabía rir, cativiño, amargurado e sen cara, que lle rezaba a unha momia, baixaba dun iate e metíase nun coche blindado. Daba e tiña medo.
Porque era dono de vivos e escravo de mortos.
Absurdo.
En Montevideo non temos ditadores que viaxen en iates nin blindados.
E menos que recen. Nin a momias nin a vivos. E os uruguaios nin lles teríamos medo nin os ofenderíamos, como nos aprendeu o noso pai Artigas.
Absurdo.
Xa non teño dúbidas: foi un soño. E absurdo como tal: un soño.
Con todo, foi tan, tan absurdo que é merecente de ser real.
Porque a realidade évos absurda.
Se será absurda que, vivindo no cume do Cerrito de la Victoria, a mar sube e chega traéndonos afogados, buguinas e algas e redes!
E mesmo salfire o meu rostro, no meu berce de Xral. Sanjurjo número 9, da Tenencia.
Ben sei quen son… ou… coido sabelo. Mais nunca saberei quén puiden ser… Se tivera acordado a tempo…!
En Montevideo
